Ιστορική αναδρομή
Τη δεκαετία του ’50, δύο προϊόντα από το μελίσσι προτάθηκαν ως διαιτητικά και θεραπευτικά για τον άνθρωπο: η γύρη και ο βασιλικός πολτός. Παίρνοντας ως έναυσμα τη διαφορά, η οποία υπάρχει ανάμεσα στη βασίλισσα-μέλισσα και τις εργάτριες, όσον αφορά στον τρόπο αλλά και τη διάρκεια ζωής τους, οι ερευνητές κατέληξαν σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τα αποτελέσματα που έχει η χρήση αυτού του φυσικού δυναμωτικού.
Συγκεκριμένα, ο βασιλικός πολτός είναι γνωστός από το 1954, όταν ο πάπας Πίος ο 12ος, ο οποίος πλησίαζε τον θάνατο από βαθιά γηρατειά, κατανάλωσε βασιλικό πολτό και ανέκαμψε μυστηριωδώς. Έκτοτε, οι φήμες για τις θεραπευτικές του δράσεις έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις.
Προέλευση & ιδιότητες
Ο βασιλικός πολτός είναι η φυσική παχύρρευστη, βιολογική ουσία, την οποία παράγουν οι νεαρές εργάτριες-μέλισσες. Αυτό το υπόλευκο, γαλακτώδες υποκατάστατο αποτελεί τη μόνη διατροφή της βασίλισσας.
Σημειώνεται εδώ ότι οι βασίλισσες-μέλισσες δεν γεννιούνται, αλλά γίνονται. Ζουν αποκλειστικά από τον βασιλικό πολτό και σε αυτόν οφείλουν το μεγάλο μέγεθος, τη γονιμότητα και τη μακροβιότητά τους. Είναι γεννημένες από τα ίδια αβγά με τις υπόλοιπες μέλισσες, και το μοναδικό στοιχείο, που τις διαφοροποιεί, είναι η διατροφή τους. Αποτέλεσμα αυτής της διαφορετικής διατροφής είναι ότι οι βασίλισσες είναι κατά μέσο όρο 42% μεγαλύτερες σε μέγεθος, ζουν 40-50 φορές περισσότερο και, ταυτόχρονα, παράγουν καθημερινά περισσότερο από 2.500 αβγά, που αντιστοιχούν σε μέγεθος περισσότερο από 2,5 φορές τον όγκο τους.
Οι τροφοί-μέλισσες (δηλαδή οι μέλισσες που τρέφουν τα μικρά σκουλήκια προτού να γίνουν νύμφες), αφού φάνε μέλι και γύρη και τα επεξεργαστούν σε ειδικούς αδένες, που βρίσκονται στον φάρυγγά τους, παράγουν αυτόν τον πολτό, ο οποίος μοιάζει με κρέμα. Επομένως, κατανοούμε εύκολα τον λόγο για τον οποίο ονομάστηκε «βασιλικός», μιας και με αυτόν τρέφεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής της η βασίλισσα-μέλισσα. Η γεύση του βασιλικού πολτού είναι υπόξινη, ελαφρά καυστική και το χρώμα του υποκίτρινο-υπόλευκο.
Με τον ίδιο πολτό τρέφονται και τα μικρά σκουλήκια, που προορίζονται για τις βασίλισσες. Εκείνα, που προορίζονται να γίνουν εργάτριες, τρέφονται μόνο επί τρεις συνεχόμενες ημέρες με αυτόν και στη συνέχεια ανά αραιά χρονικά διαστήματα.
Σύσταση βασιλικού πολτού
Καταναλώνοντας η μέλισσα μέλι και γύρη, παίρνει όλα τα συστατικά τους. Με την επεξεργασία τους στους αδένες της, το τελικό προϊόν έχει ακόμη περισσότερα. Οι αναλύσεις που έχουν γίνει έδειξαν ότι ο μέσος όρος των κυριότερων συστατικών του μελιού είναι: υγρασία 67%, πρωτεΐνες 15,5%, σάκχαρα 12,5%, λιπαρές ουσίες 4% και τέφρα 1%.
Ωστόσο, αυτό που δίνει τις εκπληκτικές ιδιότητες στον βασιλικό πολτό είναι η αφθονία σε βιταμίνες και ιδιαίτερα αυτές του συμπλέγματος Β, που είναι καθοριστικές για την καλή λειτουργία όχι μόνο του νευρικού μας συστήματος αλλά ολόκληρου του ανθρώπινου οργανισμού.
Συγκεκριμένα, σε κάθε γραμμάριο περιέχονται: θειαμίνη (Β1) 3,9mg, ριβοφλαβίνη (Β2) 26,5mg, νιασίνη (Β3) 84mg, παντοθενικό οξύ 186mg, πυριδοξίνη (Β6) 2,4mg, ινοσιτόλη 100mg, βιοτίνη 1,7mg, φυλλικό οξύ 0,2mg. Επίσης, σε διάφορες αναλογίες υπάρχουν οι βιταμίνες: Β12, Α, D, E, K και C.
Χρήσεις & θεραπευτικές δράσεις
Ο βασιλικός πολτός δεν είναι θαυματουργή πανάκεια. Το κλειδί, για να καταλάβουμε πώς είναι δυνατόν να δρα με φαινομενικά αντίθετους τρόπους (αφενός, να βοηθά άτομα με αϋπνία· αφετέρου, άτομα που υποφέρουν από κόπωση να μην αποκοιμούνται), είναι να τον θεωρήσει σαν έναν καταλύτη, ο οποίος προσφέρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό και, με αυτόν τον τρόπο, εξισορροπεί τη λειτουργία του και βελτιώνει τον μεταβολισμό.
Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το υγιές και ισορροπημένο ανθρώπινο σώμα είναι μία εξαιρετικά αποτελεσματική αυτοθεραπευόμενη μονάδα. Τα προβλήματα αρχίζουν να εμφανίζονται, όταν διαταραχθεί αυτή η χημική ισορροπία.
Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα, αλλά αυτό δεν εξαλείφει το αίτιο που το προκάλεσε. Μία φυσική θεραπεία είναι να επανέλθει το σώμα σε ισορροπία, χρησιμοποιώντας ένα διατροφικό συμπλήρωμα. Φυσικό συμπλήρωμα είναι ο βασιλικός πολτός, αν και σημαντικά πιο ακριβός από τα κοινά συμπληρώματα, που διατίθενται στα φαρμακεία.
Έχει αποδειχτεί ότι είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης. Επιδρά θετικά στον μεταβολισμό, την ανάπτυξη και τη μακροζωία. Ρυθμίζει και εξισορροπεί τις λειτουργίες του οργανισμού, οξυγονώνει τα κύτταρα και αυξάνει τη φυσική αντίσταση στις εξωτερικές προσβολές αλλά και στις εσωτερικές ανωμαλίες. Αυξάνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, τονώνει τη μνήμη, την αντοχή, τη γονιμότητα και τη σεξουαλική απόδοση.
Οι κυριότερες ενδείξεις του βασιλικού πολτού είναι:
Παιδιά…
- με αναιμία
- με καθυστέρηση στην ανάπτυξη
- κατά τις περιόδους υψηλών πνευματικών απαιτήσεων (λ.χ. εξεταστική περίοδος)
- κατά την ανάρρωση
Ενήλικες…
- για την πρόληψη εποχικών ιώσεων
- κατά της κατάθλιψης και του άγχους
- κατά της δυσκοιλιότητας
- κατά της ανικανότητας και της στειρότητας
- κατά των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση
- κατά της αθηροσκλήρωσης (έλεγχος των επιπέδων της χοληστερόλης)
- κατά της κόπωσης
- κατά του υποσιτισμού και της νευρικής ανορεξίας
- κατά της μυϊκής δυστροφίας
- κατά της ασθένειας του Parkinson
- κατά της ασθένειας του Alzheimer
- κατά της υπέρτασης
- κατά του σακχαρώδη διαβήτη
- στα γηρατειά
- προστατευτικός ο ρόλος του για το ήπαρ
- ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος – αντιμικροβιακή δράση (κυρίως έναντι στρεπτόκοκκων, σταφυλόκοκκων και Εscherichia coli, Bacillus coli)
- τόνωση και ενδυνάμωση του τριχωτού της κεφαλής και του δέρματος (μείωση ρυτίδων, λόγω του κολλαγόνου που περιέχει)
- κατά του πονοκεφάλου
- κατά των ενδοκρινικών διαταραχών και των ορμονικών ανισορροπιών
- μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου
- μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης
- κατά των καταγμάτων των οστών
- επουλώνει τις ιστικές καταστροφές
- κατά των φλεγμονών
- μειώνει τα αρθριτικά προβλήματα
- ευεργετικό σε περιπτώσεις μειωμένης μνήμης
- βελτιώνει το άσθμα
- προσφέρει αναβολική υποστήριξη, με αποτέλεσμα την υψηλή αθλητική απόδοση (αυξημένη ενέργεια, αντοχή και φυσική δύναμη)
- κατά της πνευματικής κατάρρευσης
- κατά των ελκών και των εκζεμάτων
- μειώνει αλλεργικά συμπτώματα άλλων αιτιών
- διατήρηση ομορφιάς
Ο βασιλικός πολτός έχει πολλές επιπρόσθετες ενδείξεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαιτητικό, με ταυτόχρονη ενίσχυση του οργανισμού. Βασιλικό πολτό συναντούμε ως συστατικό και στη βιομηχανία καλλυντικών, σε προϊόντα που προορίζονται για το αδυνάτισμα και τη μείωση της κυτταρίτιδας.
Έχει διαπιστωθεί ότι «ανοίγει» την όρεξη και είναι εξαιρετικά βοηθητικό σε περιπτώσεις ασθενικών παιδιών. Ρυθμίζει το βάρος και βοηθά στη χώνεψη.
Επιστημονική έρευνα σε θέματα προαγωγής της υγείας μελέτησε την επίδραση του βασιλικού πολτού στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μία πρόσληψη της τάξεως των 50-100mg την ημέρα, μείωσε τη χοληστερόλη στο 14% των δοκιμαζομένων.
Επίσης, έχουμε τη δυνατότητα να συμπεράνουμε από τα συστατικά του βασιλικού πολτού τι είδους θεραπευτικές δράσεις έχει. Μία πρώτη παρατήρηση μπορεί να είναι οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες που περιέχει, όπως η βιταμίνη C, A και E.
Σε προβλήματα, όπως η κόπωση, οι αϋπνίες και οι διατροφικές ελλείψεις, βρίσκουμε έναν ισχυρό σύμμαχο. Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του παροδικού αισθήματος κόπωσης. Αν αυτή οφείλεται σε ανεπάρκεια βιταμινών ή ιχνοστοιχείων, η θεραπεία μπορεί να κρίνεται απαραίτητη.
Ο βασιλικός πολτός μπορεί να δώσει ό,τι καλύτερο από τη φύση χωρίς παρενέργειες. Θεωρείται, λοιπόν, λύση για την καθημερινότητα. Το 35% των ατόμων που παραπονιούνται για «έλλειψη ενέργειας», για παροδικές καταστάσεις κόπωσης, οφείλονται στις συνθήκες της καθημερινής ζωής, που συχνά επιδεινώνονται από λάθη στην υγιεινή διαβίωση.
Συν τοις άλλοις, υποστηρίζεται ότι ενεργοποιεί την ανάπτυξη του μυελού των οστών και βοηθά στη γρήγορη επούλωση των πληγών (στον μισό χρόνο από αυτόν που θα χρειαζόταν χωρίς τη λήψη βασιλικού πολτού).
Δοσολογία
Η δοσολογία που συστήνεται για ενήλικες είναι η εξής: 1 κουταλάκι του γλυκού το πρωί, με άδειο στομάχι, κάτω από τη γλώσσα, μέχρι να διαλυθεί.
Για παιδιά: ½ κουταλάκι του γλυκού.
Για αθλητές και ασθενείς: έως και 2 κουταλάκια του γλυκού.
Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητος χρόνος λήψης ορίζονται 3 μήνες ετησίως.
Ο βασιλικός πολτός, καθώς είναι φυσικό προϊόν, είναι απόλυτα αβλαβές, δεν προκαλεί παρενέργειες και εθισμό. Η ισχύς του εξαρτάται από τη φρεσκάδα του. Συντηρείται σε 5οC (οικιακό ψυγείο) έως 6 μήνες, ενώ αλλοιώνεται από τον αέρα, το φως και τα μεταλλικά σκεύη.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο βασιλικός πολτός δεν είναι φάρμακο, αλλά τροφή. Παρόλα αυτά, οι εξαιρετικά πολλές θεραπευτικές ιδιότητές του τον καθιστούν μία ουσία απέναντι στην οποία πρέπει να είναι κάποιος πολύ προσεκτικός με τη λήψη του. Μέλι, για παράδειγμα, μπορούμε να καταναλώνουμε όσο θέλουμε· βασιλικό πολτό όμως μέχρι μισό γραμμάριο ημερησίως. Τέλος, σε περιπτώσεις χρόνιων ασθενειών, συνετό είναι να ερωτάται και ο θεράπων ιατρός.
Ελληνική παραγωγή-συγκομιδή
Στην Ελλάδα οι παραγωγοί βασιλικού πολτού είναι πολύ λίγοι. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του βασιλικού πολτού, που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά, είναι εισαγόμενος. Η περίοδος παραγωγής και συγκομιδής είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Στο διάστημα αυτό κάθε κυψέλη δίνει 100-150 γραμμάρια.
Σύντομος σχολιασμός
Διαβάζοντας για τον βασιλικό πολτό, δεν μπορούμε παρά να θαυμάσουμε το τελειότερο –ίσως– φυσικό εργαστήρι στην πλάση, μήκους το πολύ ενός εκατοστού. Υποκλίνεται μπροστά σε αυτό το αθόρυβο και τόσο θαυμαστό πλάσμα, η μέλισσα, που ζει μόνο 40 ημέρες και που, όταν κινδυνεύει, ξέρει ότι θα πεθάνει αν χρησιμοποιήσει το κεντρί της.
Ο βασιλικός πολτός μπορεί να χαρακτηριστεί σαν το αυθεντικό κόσμημα της διατροφής. Η περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά τού δίνει πολύ μεγάλη αξία, σε μία εποχή των διατροφικών ελλείψεων μέσα στην αφθονία. Αν και η προσφορά τροφίμων είναι τεράστια, ο κόσμος μαστίζεται από ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών.
Μολαταύτα, είναι σημαντικό να καταρρίπτεται ο μύθος ότι το προϊόν αυτό της κυψέλης είναι πανάκεια. Ο βασιλικός πολτός είναι τροφή και όχι φάρμακο.
Πηγή: https://www.iatronet.gr/diatrofi/threptikes–oysies/article/5422/vasilikos–poltos.html
picture: By Waugsberg – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4036057